I. Wenehana tandha
ping ( X ) ing aksara a , b , c utawa d minangka wangsulan pitakon sing
bener !
1. Geguritan !
Delengen ing bang wetan lan bang kulonSunare kemajuan katon makantar-kantarApa kowe isih panggah nggondheli kemul ?Isih enak-enak turu ?Senggar-senggur oran mikir ?Kamangka ing kana wis bisa ngancik rembulanIng kana ngancik planet MarsApa kowe mung trima dhelog-dhelogNgenteni lugure endhog ?. . . .
Apa piweling kang ana ing
geguritan iku?
A. Supaya dolanan wae
B. Supaya eling marang
Gusti Kang Maha Kuwasa
C. Supaya sregep nyambut
gawe lan ora keri ing jaman
D. Supaya sregep
tetulung marang wong liya
2. Ing sawijining dina Kancil mlaku-mlaku ing tengah
alas. Ing kana ketemu Bantheng karo Baya kang lagi tukar-padudon. Awit Baya
njaluk punuke Bantheng kang lemu lan gimbyur-gimbyur sawise Baya ditulungi
Bantheng amarga ketiban wit sing gedhe banget. Mula banjur Bantheng jaluk
keputusan marang Kancil. Ora kesuwen Kancil jaluk dibaleni mula bukane
kedadiyan iku supaya ngerti kawitane. Bareng wis ngerti Baya ditibani wit maneh
karo Bantheng , Kancil banjur ngajak Bantheng supaya ninggalake Baya kang lagi
nggereng-nggereng sambat amarga ketiban wit mau.
. . . .
Saka wacan iku , Kancil duweni
sifat sing . . . .
A. Sabar
C. Pilih kasih
B. Nrima
D. adil
3. Miturut kabar
ing TV saiki ing ngendi-endi tansah ana prahara banjir. Tembung “banjir” yen
ditulis nganggo aksara Jawa dadi . . . .
A.
C.
B.
D.
4. 1. Wong-wong
sing ngungsi padha bali mulih menyang omahe maneh.
2. Bareng udane wis terang
banyune surut
3. Senajan mangkono katone
warga kampong ya ora kapok
4. Omah , tanduran lan
liyan-liyane padha rusak
Supaya dadi pada kang runtut ,
urutan sing bener yaiku . . . .
A. 4 – 3 – 2 – 1
C. 2 – 1 – 4 – 3
B. 2 – 3 – 4 – 1
D. 2 – 1 – 3 – 4
5. Cacahing gatra
tembang Pocung iku ana . . . gatra.
A. 6
C.
4
B. 5
D.
3
6. 1. Mijil
2. Ilir-ilir
3. Pocung
4. Jamuran
Tembang-tembang ing dhuwur kang
kalebu tembang Macapat , yaiku . . . .
A. 1 , 2
C. 1 ,
4
B. 3 , 4
D. 1 , 3
7. Jerukku dipangan adik.
Tembung
“dipangan” yen ditulis aksara Jawa sing bener . . . .
A.
C.
B.
D.
8.
Pangkur
Sekar Pangkur kang winarnaLelabuhan kang kanggo wong ngauripAla lan becik punikaPrayoga kaweruhanaAdat waton punika dipun kaduluMiwah ingkang tata karmaDen kaesthi siyang ratri.
Guru wilangan lan guru lagune
gatra kang kapisan ing saka tembang Pangkur ing dhuwur yaiku . . . .
A. 8a
C. 8u
B. 8i
D.
8o
9. Ki Hajar Dewantara miyos ing Ngayogyakarta 2 Mei 1889. Nalika isih
timur asmane Raden Mas Suwardi Suryaningrat.Ki Hajar Dewantara ngadegake
pawiyatan kang aran Perguruan Taman Siswa ing Ngayogyakarta. Bebarengan karo
Edward Douwes Dekker lan dr. Cipto Mangunkusumo ngedegake pakumpulan “Indische
Partij” ing tanggal 25 Desember 1912.Amarga gedhe banget lelabuhane marang
nagari Indonesia Ki Hajar Dewantara sinebut Bapak Pendidikan Nasional . . . .
Sapa asmane Ki Hajar Dewantara
nalika isih timur ?
A. Edward Douwes Dekker
C. Raden Mas Suwardi Suryaningrat
B. Dr. Cipto
Mangunkusumo
D. Mohammag Yamin
A. Urip pralaya
C. Ana Prahara
B. Gagah Prakosa
D. Urip
Prasaja
11. Alise nanggal sepisan. Dene
idepe , sing becik cinandra . . . .
A. Nggendhewa pinenthang
C. Tumengeng tawang
B. Manjang Ilang
D.
Nyikil Walang
12. . . . kaya bisa mutung wesi
gligen. Tembung pepindhan kang mathuk kanggo ceceg-ceceg ing dhuwur, yaiku . .
. .
A. Swarane
C. Tandange
B. Sumbare
D. Polahe
13. “Dodol rujak cingur” , yen
ditulis nganggo aksara Jawa sing bener . . . .
A.
C.
B.
D.
14.
Indonesiaku
Telung atus seket warsaDijajah bangsa WalandaWargane urip lara lapaAnak putu tansah kalunta-lunta. . . .
Tembung “warsa” kang ana
sajroning geguritan ing dhuwur, tegese . . . .
A. Dina
C. Taun
B. Wulan
D. Windu
15. (Wacan kanggo pitakon nomer
15 nganti 17 )
ANDHE – ANDHE LUMUTMbok Randha ing desa Dhadhapan duwe anak pupon nggantheng banget , jenenge Andhe-Andhe Lumut. Akeh wong sing kepingin ngepek mantu. Ananging Andhe-Andhe Lumut ora gelem.Ora adoh saka desa kono uga ana randha kang aran Mbok Randha Karangwulusan.Duwe anak papat wadon kabeh. Sing telu anake dhewe lan sing siji anak pupon. Pambarepe jenenge Kleting Abang , sing nomer loro Kleting Wungu , lan anak sing nomer telu jenenge Kelting Biru. Dene sing nomer papat (anak pupon) jenenge Kleting Kuning.Anake Mbok Randha Karangwulusan sing telu mau kabeh ora doyan gawe. Senenge mung macak lan brai , nganggo sandhangan kang apik tur regane larang. Kosok baline sing anak pupon aran Kleting Kuning mau disiya-siya dening Mbok Randha Karangwulusan sak anake.Uripe tansah rekasa katula-tula. Sandhangane rupane wis blawus. Krungu kabare Andhe-Andhe Lumut, Mbok Randha Karangwulusan ngongkon anake papat mau nemoni Andhe-Andhe Lumut supaya ngepek bojo. Sanalika anak wadon papat mau budhal menyang omahe Mbok Randha Dhadhapan. Nalika arep nyabrang kali kang lagi banjir , bocah wadon telu mau disabrangake dening Yuyu Kangkang amarga gelem mbayar. Bareng wis tekan omahe Mbok Randha Dhadhapan lamarane ditampik kabeh dening Andhe-Andhe Lumut. Bocah wadon telu mau bali mulih banjur tekan kali maneh. Dene Kleting Kuning ora disabrangake dening Yuyu Kangkang amarga diwagu ora bisa mbayar. Rumangsa wis kesel ngenteni , kali mau bnajur disabet nganggo cis dening Kleting Kuning. Sanalika banyu kali mau banjur asat. Kleting Kuning mlaku nyabrang kali sing wis asat mau. Tekan omahe Mbok Randha Dhadhapan lamarane ditampa dening Andhe-Andhe Lumut. Kleting Kuning banjur digrujug banyu dening Andhe-Andhe Lumut. Sanalika Kleting Kuning malih dadi Putri Dewi Candra Kirana lan Andhe-Andhe Lumut malih dadi Raden Putra. Dewi Candra Kirana lan Mbok Randha Dhadhapan diboyong menyang Kraton Jenggala. Dene Mbok Randha Karangwulusan lan anake telu kabeh dilebokake menyang pakunjaran Kraton Jenggala.
Lakon (tokoh utama)
kang ana dongeng ing dhuwur yaiku. . . ..
A. Mbok Randha Dhadhapan
C.
Kleting Wungu
B. Mbok Randha
Karangwulusan D.
Andhe-Andhe Lumut
16. Watake Kleting Kuning ana
ing dongeng ing dhuwur yaiku . . . .
A. becik
C. gampang nesu
B. ala
D. drengki lan srei
17. Piweling kang bisa kapethik
saka dongeng (crita) Andhe-Andhe Lumut yaiku
A. Wong kang atine
ala mesti uripe bakal mulya
B. Wong kang sabar
narimo uripe mesti bakal mulya
C. Urip ing donya iku
aja nganti becik marang sapadha-padha
D. Wong urip iku aja
duwe rasa drengki srei
18. Pak Usman tansah nggatekake pakan lan kandhang pitike. Kandhange
katon tansah resik, telek pitik dikumpulake kanggo rabuk tetanduran. Putrane
Pak Usman loro, lanang wadon lan sregep-sregep. Saben dina ana bae pitike babon
sing ngendhog. . . . .
Ukara kang mathuk kanggo
njangkepi ceceg-ceceg ing dhuwur , yaiku . . . .
A. Endhog-endhog mau
saben dina didadar kanggo lawuh mangan
B. Endhog-endhog mau
diklumpukake banjur didol
C. Putrane Pak Usman
sregep adol pitik
D. Pitike Pak Usman arep
dibeleh kanggo kajat mantu putrane
19. Pakdhe :
“ Kok kadingaren, arep ana perlu apa?”
Surti
: “ Boten wonten perlu punapa-punapa , namung badhe sowan
kemawon”.
Budhe : “
Lha kok kowe nakokake layang barang “.
Surti
: “. . . . “.
Pakdhe: “ Mbok tilikana
kothak pos ing ngarep omah kae !”
Ukara kang mathuk kanggo
njangkepi pacelathone Surti ing dhuwur yaiku . . . .
A. Terose Ibu ,
sabakdanipun kesah mriki badhe kintun layang riyin.
B. Ngendikanipun Ibu ,
saderengipun tindak mriki badhe kintunserat rumiyin.
C. Aturipun Ibu ,
sabakdanipun kesah mriki badhe kintnun serat rumiyin.
D. Kulo boten mangertos
punapa-punapa, Budhe.
20. Fitri
: “Saderengipun tepangaken , kula Fitri murid kelas 6 SD
ngajeng punika.
Kula
badhe pitaken kaliyan Ibu. Saged ta , Bu?”
PKL :
“ Oh , bisa !”
Fitri :
“ Milai kapan Ibu sadeyan dhateng mriki ?”
PKL :
“ Kurang luwih wis limang taun”.
Fitri :
“ . . . . “.
PKL :
“ Sadurunge aku ora nyambut gawe apa-apa “.
Fitri :
“ Punapa tetdhan ingkang Ibu sade punika damelan piyambak ?”
Ukara kang mathuk kanggo
njangkepi ceceg-ceceg ing dhuwur yaiku . . . .
A. Pinten reginipun
jajan punika ?
B. Sinten ingkang damel
tetdhan ingkang panjenengan sade ?
C. Saderengipun , Ibu
nyambut damel punapa ?
D. Cekap semanten
rimuyin nggih , Bu. Matur sembah nuwun sanget.
21. “Bosok malah enak”.
Cangkriman iku batangane . . . .
A. tempe
C. tape
B. tahu
D. sate
22. Salak iku batangane saka
cangkriman . . . .
A. Sega sakepel dirubung
tinggi C.
Pitik walik saba kebon
B. Bosok malah enak
D. Dikekthok
malah dhuwur
23. ( Wacan kanggo pitakon
nomer 23 lan 24 )
. . . .Akeh omah sing ambruk , sawah sing rusak , rajakaya sarta sato-iwen kerut banyu, lan liya- liyane. Malah ana sekolahan sing kapeksa diliburake amarga gedhonge keleban. Pendhudhuk gedhe-cilik, nom-tuwa, polahe “kaya gabah den interi”, golek slamet dhewe-dhewe. Akeh-akehe padha ngungsi menyang panggonan-panggonan sing luwih dhuwur.Wong-wong sing ora kena musibah padha cancut taliwanda, tumandang mbiyantu sedulur-sedulure sing lagi nandhang musibah. Gedhening kapitunan jalaran musibah mau ora sethithik, yen dikertaaji bisa nganti atusan yuta rupiah. Bantuan saka ngendi-endi padha teka prasasat “mbanyu mili”, utamane saka pamarentah. Iku kabeh kanggo ngenthengake kasangsarane rakyat kang lagi nandhang musibah.
Apa wosing wacana (tema) kang
ana ing wacan dhuwur iku ?
A. Akeh omah sing
ambruk, sawah sing rusak, rajakaya lan sato-iwen padha kerut banyu.
B. Gedhening kapitunan
jalaran musibah banjir.
C. Pendhudhuk padha
ngungsi menyang panggonan kang luwih dhuwur.
D. Sekolahan diliburake
amarga gedhonge ketiban awu saka gunung sing njeblug
24. Kepriye kahanane pendhudhuk
kang lagi nandhang musibah ing wacan dhuwur iku ?
A. Bantuan saka
ngendi-endi prasasat mbanyu mili.
B. Iku kabeh kanggo
ngenthengake kasangsarane rakyat kang lagi nandhang musibah.
C. Yen dikertaaji bisa
nganti atusan yuta rupiah.
D. Polahe kaya gabah den
interi, padha golek slamet dhewe-dhewe.
25. (Kanggo pitakon nomer
25 lan 26)
. . . .Kawulamu . . . .Guyub rukun anambut kardiJroning swasana tentrem lan mardhikaGiliging tekad manunggalCumithak jroning atiBebarengan ambangunAku lila . . . .Korban jiwa raga kanggo bumikuNadyan awak ajur dadi sawurLan getihku mblabar nuli ,Netesi bumi pertiwiLabet raharjaning nagara. . . . (Karipta dening Mahardono Wuryantoro)
Apa wosing geguritan ing dhuwur
iku ?
A. Korban jiwa ragane
Pahlawan kanggo raharjaning nagari
B. Netesi bumi pertiwi
amrih ajur dadi sawur
C. Bebarengan ambangun
nagara
D. Getih kang netesi
bumi pertiwi
26. Apa tegese “Guyub rukun
anambut kardi” kang ana ing geguritan dhuwur iku ?
A. Swasana kang guyub
lan rukun
B. Bebarengan nyambut
gawe kanthi guyub rukun
C. Guyub rukun karo
kaluwargane dhewe
D. Urip kanthi rukun
karo sanak-kadange
27. Anggenipun mbeksa gandhes
. . . runtut kaliyan wiramaning gendhing
A. angles
C. luwes
B. mules
D. lemes
28. “ Mau esuk Mas Toni nguras
jedhing”.
Sing kasebut lesan ana ing
ukara dhuwur , yaiku . . . .
A. Mau esuk
C. nguras
B. jedhing
D. Mas Toni
29. Warga desa Margo Asri
cacahe ana 4.759 jiwa
4.759 yen ditulis nganggo
aksara Jawa, dadine . . . .
A.
C.
B.
D.
30. Mariana mangsuli , “ Aku
sing nggawa bukumu !”
Ukara kandha ing dhuwur yen
diowahi dadi ukara crita , sing bener . . . .
A. Mariana kandha yen
dheweke sing nggawa bukuku.
B. Mariana mangsuli yen
aku sing nggawa bukumu.
C. Mariana kandha yen
aku sing nggawa bukune.
D. Mariana mangsuli yen
dheweke sing nggawa bukumu.
31. Pelem gadhung ditandur ana
ing kebon dening Mas Anggit.
Ukara kasebut yen diowahi dadi
ukara tanduk , dadine . . . .
A. Ana ing kebon pelem
gadhung ditandur dening Mas Anggit.
B. Mas Anggit nandur
pelem gadhung ana ing kebon.
C. Pelem gadhung nandur
ana ing kebon dening Mas Anggit,
D. Mas Anggit ditandur
pelem gadhung dening ana ing kebon.
32. ( Kanggo pitakon nomer
32 lan 33 )
. . . .Puja lan puji syukur sumangga sami kita aturaken dumateng Gusti Ingkang Maha Agung , ingkang sampun paring kawilujengan , saengga ing wekdal punika kita dipun panggihaken ing pasamuan punika. Minangka sesulihipun kanca-kanca kelas 6 , kula ngaturaken gunging panuwun dene Bapak saha Ibu sampun kersa rawuh dhateng pasamuan ingkang kula wontenaken punika. Pasamuan punika minangka wujudipun raos syukur dumateng Gusti Ingkang Maha Kuwasa awit saking kanugrahanipun kula sakanca kelas 6 saged lulus sedaya.Salajengipun kula inggih ngaturaken gunging panuwun dumateng Bapak saha Ibu Guru ingkang sampun nggulawenthah kula sakanca wiwit kelas 1 ngantos kelas 6 . . . .
Apa isine pidhato ana ing
dhuwur iku ?
A. Sambutan saka wakil
kelas 6 sing lulus sekolah nalika adicara syukuran.
B. Sambutan saka wakil
kelas 6 nalika pamitan marang Bapak Ibu Guru.
C. Wakil kelas 6
ngaturaken puji syukur dumateng Gusti Ingkang Maha Agung.
D. Wakil kelas 6
ngaturaken gunging panuwun dumateng Bapak saha Ibu Guru.
33. Ukara kang mathuk kanggo
njangkepi pambukaning pidhato ing dhuwur, yaiku . . . .
A. Wasana cekap semanten
atur kula, bilih wonten kaladuking atur kula nyuwun agungipun pangapunten.
B. Kula sakanca kelas 6
inggih nyuwun donga pangestu mugi-mugi saged nglajengaken dhateng sekolah ingkang
langkung inggil.
C. Dumateng Bapak Kepala
Sekolah, Bapak Pengurus Komite Sekolah, Bapak Ibu Guru ingkang kula kurmati ,
saha kanca-kanca kelas 6 inkang kula tresnani.
D. Wusananing atur, mugi
kita sedaya tansah pikantuk kanugrahan saking Gusti Ingkang Maha Agung.
Wassalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh.
34. ( Kanggo pitakon nomer
34 lan 35 )
KinanthiAnoman malumpat sampunPrapteng witing nagasariMulat mangandhap katingalWanodyayu kuru akingGelung rusak wor lan kismaKang iga – iga kaeksi
Tembang Kinanthi ana ing dhuwur
iku kadadeyan saka . . . .
A. 6 gatra
C. 6 wanda
B. 6 bait
D. 6 pada
35. Sing kalebu Tembung Garba
ana Tembang Kinanthi ing dhuwur, yaiku . . . .
A. malumpat
C. kaeksi
B. mangandhap
D.
Prapteng
II. Ceceg-ceceg ing ngisor iki
isenana nganggo wangsulan sing bener!
36. Paugeran karangan !
1. Saben sapada cacahe ana 4
gatra.
2. Saben gatra cacahe ana 8
wanda.
2. Gatra 1 – 2 minangka nunutan
(sampiran).
3. Gatra 3 – 4 minangka isine.
Karangan miturut paugeran ing
dhuwur iku jenenge . . . .
37.
Tulisan Jawa ing dhuwur aksara
latine . . . .
38. Dhong-dhinging swara
(tumibaning swara) saben pungkasane gatra ing sajroning tembang diarani . . .
39. Kacarita pinuju ing
satunggaling dinten Kancil lumampah wonten ing saurut pinggiring lepen.
Dumadakan kajerag Kancil ngidak keyong Keyong lajeng ndhelik angslup ing
omahipun.
Latar (papan panggonan)
kadadeyan crita ing dhuwur yaiku ana ing
40. Terusake paribasan ing
ngisor iki !
“ Anak polah Bapa . . . . “.
41. Satriya pambarepe Pandhawa
iku jenenge . . . .
42. Gada Rujak Polo iku
sanjatane . . . .
43. Gambar Wayang ing ngisor
iku jenenge . . . .
44. Wasana cukup semene, bisa
lan orane aku sakanca ngantu-antu wangsulan.
Pedhotan layang (surat) ing
dhuwur kalebu perangane layang, yaiku bagiyan . . . .
45. Dak rewangi adus . . .
abote nyukupi kabutuhan kaluwargaku.
Tembung entar kang mathuk
kanggo ceceg-ceceg ing dhuwur yaiku . . . .
III. Wangsulana pitakon-pitakon
ing ngisor iki kanthi wangsulan sing bener !
46. Coba critakna carane gawe
dolanan kaya gambar ing ngisor iki !
.....................................................................................................................
47. Critakake gambar ing ngisor
iki miturut nomere supaya dadi crita kang runtut !
....................................................................................................................
48. Urutna ukara ing ngisor iki
supaya dadi pada kang runtut !
1. Mula dadi
panggonane nyamuk aidhes aeghipty
2. Banyu ing got
padha mambeg kasumpet larahan
3. Pungkasane dadi
jalaran pageblug demam berdarah
4. Kampung Bumiaji
kahanane reged banget
....................................................................................................................
49. Tembung “ Mecu” dadi
“Mecucu”, “Cenges” dadi “Cengenges”.
Gaweya 4 (papat) tuladha
tembung dwiwasana saliyane tembung ing dhuwur iku !
....................................................................................................................
50. Gaweya ukara nganggo
tembung dwilingga salin swara !
.....................................................................................................................
KUNCI JAWABAN
LATIHAN SOAL UJIAN SEKOLAH
TAHUN PELAJARAN 2013/2014
MATA PELAJARAN : BAHASA JAWA
I.
1. C
11. C
21. C
31. B
2. D
12. B
22.A
32. A
3. B
13. A
23.B
33. C
4. C
14. C
24.D
34. A
5. D
15. D
25.A
35. D
6. D
16. A
26. B
7. C
17. B
27. C
8. A
18. B
28. B
9. C
19. B
29. B
10.D
20. C
30. A
II.
36. Parikan / pantun
41. Yudistira / Puntadewa
37. Bukune Santi digambari wayang 42.
Werkudara
38. guru lagu
43. Gatutkaca
39. penggir lepen / pinggir kali
44. Panutup / Wasana Basa
40. kepradah
45. Kringet
III.
46. Miturut kawicaksananipun guru.
47. 1. Wayah udan Budi bal-balan ing lapangan karo kancane.
2. Nalika tekan omah awake Budi
meriang/adhem-panas , watuk , lan pilek. Budi dielingake Ibune supaya ora
udan-udan maneh.
3. Budi diutus ngombe obat karo
Ibune.
4. Bubar ngombe obat Budi waras
maneh
( utawi miturut
kawicaksananipun guru )
48. 4. Kampung Bumiaji kahanane reged banget
2. Banyu ing got padha mambeg
kasumpet larahan
1. Mula
dadi panggonane nyamuk aidhes aeghipty
3. Pungkasane dadi jalaran
pageblug demam berdarah
49. 1. Cuwo = Cuwowo
2. Cengek
= cengengek
3. Cunguk = cengunguk
4. Cekik
= cekikik ,
( lsp. Utawi miturut
kawicaksanan guru ).
50. Wis dikandhani bola-bali kok isih lali wae. (utawi
miturut kawicaksanan guru).
Show Konversi KodeHide Konversi Kode Show EmoticonHide Emoticon